Thời Đavít làm vua cai trị nước Dothái khoảng gần một ngàn năm trước công nguyên, lúc đó các xã hội khắp nơi trên thế giới phần lớn là theo chế độ phong kiến, hiếm còn lại các xã hội theo chế độ chiếm hữu nô lệ. Vì thế, việc tha thứ cho kẻ thù, tha thứ cho những người làm hại mình là mộ việc rất hiếm trong cuộc sống. Nó đánh mình thì mình đánh lại. Nó giết mình thì mình giết nó, ăn miếng trả miếng. Do đó, Lý Thường Kiệt mới nói trong bài thơ Sống Núi Nước Nam: “ Sông núi nước Nam vua Nam ở, rành rành định phận tại sách trời, Cớ sao lũ giặc sang xâm phạm, Chúng bay sẽ bị đánh tơi bời “. Bởi vậy, khi Chúa trao vua Saolê, là một người luôn tìm cách giết hại vua Đavít trong tay vua thì vua lại tha thứ, không giết vua Saolê: “ Chúa sẽ bao đáp cho mỗi người tùy theo sự công minh, và thành tín của họ, vì hôm nay, Chúa trao trao đức vua trong tay tôi mà tôi không nỡ ra tay giết đấng được Chúa xức dầu “ ( x1Sam 26, 2. 7 – 9. 12. 13. 22 – 23 ). Đây là một sự tiến bộ rất lớn trong việc yêu thương tha thứ cho kẻ thù mà các xã hội khác không có được như thế. Chỉ có dân Chúa mới được Chúa dạy mà thôi: “ Điều con không thích kẻ khác làn cho mình, thì cũng đừng bao giờ làm cho người ta “ ( Tb 4, 16 ) còn bây giờ: “ Các con muốn người ta làm điều gì cho các con, thì hãy làm cho người khác như vậy “ ( Lc 6, 31 ).
Sang thời Chúa Giêsu, Chúa chẳng những dạy chúng ta yêu thương và tha thứ cho kẻ thù mà Chúa còn dạy và đòi hỏi chúng ta cao hơn thời Cựu Ước: “ Nếu các con yêu thương những kẻ yêu các con, thì còn ân nghĩa gì nũa ? Vì cả những người tội lỗi cũng yêu những ai yêu họ. Và nếu các con làm ơn cho những kẻ làm ơn cho các con thì còn ân nghĩa gì ? Cả những người tội lỗi cũng làm như vậy. Và nếu các con cho ai vay mượn mà trông người ta trả lại, thì con ân nghĩa gì ? Cả những người tội lỗi cũng cho những kẻ tội lỗi vay mượn để rồi được trả lại sòng phẳng. Vây các con hãy yêu kẻ thù, hãy làm ơn và cho vay mượn mà không trông báo đền “ ( Lc 6, 32 – 35 ). Một cách cụ thể, Chúa dạy như sau:
-Làm ơn cho những kẻ ghét mình: Giúp đỡ, sẻ chia những gì chúng ta có để cho họ được nhờ, nhất là những lúc họ gặp khó khăn trong cuộc sống. Chúng ta đừng lợi dụng dịp này để trả thù, để o ép họ, ăn hiếp họ cho họ đáng kiếp ( Lc 6, 27b ), “ Hãy cho, thì sẽ cho lại các con; người ta sẽ lấy đấu hảo hạng, đã dằn, đã lắc và đầy tràn mà đổ vào vạt áo các con. Vì các con đong đấu nào, thì cũng sẽ được đong trả lại bằng đấu ấy “ ( Lc 6, 38 ).
-Hãy chúc phúc cho những người nguyền rủa mình: Chúng ta sống nhịn nhục, khiêm nhường, yêu thương, họ có nguyền rủa chúng ta, cho dù các lời nguyền rủa đó có xối xả, làm nhục chúng ta, khiến chúng ta ê chề, đáng họng, chúng ta cũng yêu thương chúc phúc cho họ, nói tốt về họ ( Lc 6, 28 ), “ Đừng xét đoán, thì các con khỏi bị xết đoán “ ( Lc 6, 37a ).
-Hãy cầu nguyện cho những người vu khống chúng ta: Họ vu oan giáng họa, chúng ta có bị thiệt thòi, bị đau khổ vì họ cáo gian chúng ta, chúng ta cũng chấp nhận, không oán trách họ, căm ghét họ. Chúng ta hãy cầu nguyện, xin Chúa thương họ, biến đổi họ ( Lc 6, 28 ). Cũng đừng lợi dụng lúc này kết án anh chị em chúng ta: “ Đừng kết án thì các con khỏi bị kết án “ ( Lc 6, 37 ).
-Làm theo những gì anh chị em chúng ta đòi hỏi, không phản ứng, không chống cự, phàn nàn, khó chịu: “ Ai vả má bên này, thì đưa cả má bên kia; ai lột áo ngoài của con, thì con cũng đừng cản nó lấy áo trong. Ai xin, thì con hãy cho và ai lấy gì của con, thì đừng đòi lại “ ( Lc 6, 29 – 30 ).
Một điều quan trọng nhất, Chúa Cha của chúng ta có lòng nhân từ thẳm sâu vô cùng. Chúa Cha đối xử tốt với chúng ta trong mọi sự, dù chúng ta có tội lỗi, Chúa không chấp nhất: “ Như đông đoài cách xa ngàn dặm, tội ta đã phạm, Chúa cũng ném thật xa ta. Như người cha chạnh lòng thương con cái, Chúa cũng chạnh lòng thương kẻ kính tôn “ ( Tv 102, 12 – 13 ). Vì thế, Chúa dạy chúng ta sống có lòng nhân từ như Chúa Cha và Chúa: “ …Người nhân hậu với những kẻ bội bạc và những kẻ gian ác. Vậy các con hãy ăn ở nhân từ như cha các con là Đấng nhân từ “ ( Lc 35b – 36 ). Khi chúng ta có lòng nhân từ, Chúa xót thương chúng ta hơn: “ Vậy các con hãy yêu kẻ thù, hãy làm ơn và cho vay mượn mà không trông đền đáp. Phần thưởng của các con bây giờ sẽ lớn lao, và các con sẽ là con cái Đấng Tối Cao “ ( Lc 6, 35 ). Lúc đó chúng ta sẽ được hưởng phần thưởng là gia nghiệp nước thiên đàng.
Lạy Chúa, chúng con thật hạnh phúc khi chúng con sống tình yêu với kẻ thù như Chúa dạy hôm nay, xin Chúa thương cho chúng con biết kính sợ Chúa, biết ghi nhớ và thực hiện lời dạy của Chúa để Chúa yêu thương chúng con nhiều hơn và cho chúng con sống đẹp lòng Chúa.
Lạy Thiên Chúa toàn năng, xin giúp mọi người chúng con hằng để tâm suy nghĩ những gì là thiêng liêng cao thượng, và biết dùng lời nói việc làm để thực thi những điều đẹp ý Chúa. Amen.
Lm Micae Võ Thành Nhân